Déjà vu, all over again




The message:

The strata of lower middle class is being slowly but surely erased from the rapidly changing economic model, to the point that they are being pushed down one technological innovation at a time to soon become occupants of the upper crust of the poverty band. This situation is applicable not just to America but to the world over. Technology has made automation an eventuality, and what were once thought to be the worst affected sectors that involve repititive tasks, like manufacturing, now got extended to every possible field, thanks to the enthusiastic embracing of artificial intelligence. This serious shake up of the economic levels in the capitalistic structure, threatening the displacement, or at times, the disappearance, of the middle class, bubbled up the one primal emotion that elections thrive on - FEAR.

Loss of jobs, loss of financial security, loss of the once idyllic life involving the bread winner bringing a guaranteed weekly pay check home, caused the fear to turn into the second most sought after emotion in elections - ANGER. Fear and Anger are driving every single election all across the globe, drowning out the messages of hope, optimism and change. When the (economic) blows start hitting where it seriously hurts - the stomach - calls for unity, equanimity and progress are thrown out of the window, and the instint of self preservation kicks in. This is what is at the heart of the MAGA movement.

But this erosion of the middle class didn't happen overnight, in the current administration or the past couple of terms and it doesn't even matter who was at the helm - the red or the blue, while this slow shift began. Unfettered capitalism, in the name of the globalization, sought greener pastures for its greenbacks, moving away the middle class jobs to places where they could do performed (and better) for a pittance, surely exploding the corporate profits to exponential degrees, but in the process snatched out the safety nets from under the millions of poorly educated, hard working people. This hearty embrace of the globalization model, particularly by the US corporate sector, has the stock market skyrocketing to stratospheric levels, shooting up the indices to levels unheard before, clearly demonstrating the success of it at least at the investment level, but it was all at the cost of labor capital, human welfare and social security.

Sure, the corporate honcho reaping his profits, raking his millions, moves about in his corporate jets, while the workers whose jobs either been moved out of the country, or rendered obsolete at the altar of automation, line up for the unemployment benefits in grim graveyard neighborhoods. Add to this powder keg, with fear and anger mixed in the right portion and frustration serving as the short fuse, the other byproduct of globalization - immigration (legal and otherwise) - the politicians and the people have now found a perfect target to vent their decades long ire at - these people from outside and all over coming in to steal the (already non-existent) jobs, altering the social fabric and the cultural dynamic of the communities.

Unless the avaricious drive of the Capitalistic engine to remain in a perpetual profit making mode changes, every administration is going to face the wrath of its seething electorate, and every election cycle is going to witness and upheaval of the ideals and fundamentals of a free and functioning democracy.


The messenger:

Don't shoot the messenger, goes the adage. But what if the messenger ratchets up the already enraged, riles up the already frayed and roils up the ones already on the edge? What Trump has shown, both as a candidate and his years at the helm, is his propensity and impulse to worsen a crisis than try defusing or solving it. In the past decade or so in his time in the public spotlight, he has clearly demonstrated that he thrives in the conflicts, arguments and endless debates on public forums and  micro platforms than rolling up his sleeves and getting to solve them in the conference rooms. The man has little patience for policy, little temperament for governing, and even much littler understanding of the ways of the world. But then again, he is not your average politician, claim his supporters, as though this is some sort of virtue. The opposite of a seasoned politician cannot be a trigger-happy mouth-off who shoots from his hip/lip. It is tough to talk about Trump without talking about his psychology and his mindset.

Trump is a weathervane for the winds of outrage, aligning his position, turning his direction and training his guns to whichever ways (and words) get the most (outrageous) reaction. In his own words, his once famous catchphrase "Build the wall" was an impromptu throwaway remark in his speech that earned a very visceral reaction from the crowd immediately, making him tuck it away as one of his greatest hits to play it, repeat it, and spice it up further with in each iteration with even more incendiary "and Mexico will pay for it" to the raucous galleries. To make a molotov cocktail of the complex immigration issue and use it to burn down institutions with little regard to consequence or concern for the affected, talks more about his showmanship than do-man-ship. That the whole (illegal) immigration issue (from the southern border) is a messy tangle of aspirations and dreams for a better life, a runaway drug culture (in the US) that created the marketplace for all sorts of trafficking - humans, drugs and weapons, decades long fiendish foreign policy of US that tried to destabilize the Latin American world and always keep it on the boil by rigging elections, supporting dictators and overthrowing governments for the sole purpose of creating and protecting the economic interests of American businesses, an entire swathe of people trying to escape the dangerous landscape created by warring drug cartels and weakend civil governements, and other geo political economic alchemy, all reduced in Trump's flamethrowers to "Mexico is sending its drugs, its rapists...." or "why America needs immigrants from shithole countries like Haiti and Africa?". (T)his curious mix of ignorance and arrogance played right into his crowds' valid fears and raging insecurity about outsiders coming in to steal their already dwindling jobs, creating a feedback of rhetoric and hate, worsening an already impossible political situation where any proposal or solution is immediately shot down, deemed either too little or too late. The one meaningful immigration reform in more than a couple of decades worked upon by a Republican senator in the past few months with bipartisan support, a record of sorts in the current politically charged climate, was declared dead on arrival, when Trump thought that the proposed solution would impact his political points to rail against the immigration and therefore pressured his acolytes who in turn held his party to ransom to nix the proposal and drop the deal.

The system has enough built-in guard rails to withstand all cataclysmic, catastrophic, outlandish whims and tendencies of a President, goes the conventional wisdom. And Trump has put this strongly held notion to the utmost stress test, when practically each and every Cabinet Secretary that he himself appointed, top star Military Generals, his Attorney General, and even his own Chief of Staff came out publicly, albeit much later, and vilified his instincts and propensity to pit people against each other with his wild positions, keep everyone on tenterhooks and constantly revel in that chaos. It has gotten so worse that some among his administration even considered it their patriotic duty to toughen it out by the grit of their teeth, endure the insults and tantrums so as to keep the administration from going off the rails completely (a direct quote of the Chief of Staff, who was eventually fired). While to some extent, the guard rails and checks and balances rein in the sitting President from lighting a fuse to the domestic situation, where Trump really went overboard before, or can make as much damage as possible if elected now, is with his foreign policy. There is a very telling photograph released during his initial days of administration at an international conference with the European leaders, where Trump sits in a chair sulking like a disciplined school kid with his arms tightly crossed across his chest (psychologists could have a field day reading into his body language from that picture), while the rest of the world leaders hover around him, with Angela Merkel in particular, trying to lecture or talk some sense into him. The fact that he knows so little or cares to know about anything, amply evidenced in his speeches that are filled with either platitudes or insults or personal grievances, is the reason why he assumes an adverserial or offensive position against anything and everything under the sun (except against people and policies that shower praises on himself), to hide his insecurity and inferiority. On the flip side, this is the same reason why he likes to be praised, equating those to validations to his positions and his personality. Never was it more comical (and tragic) than a piece of paper he carried in his suit pocket with the top of the envelope protruding above the pocket, proudly proclaiming to whoever asked that it was a "nice" letter from the North Korean leader, just a little time after both countries eased up on mutual preemptive nuclear strikes rhetoric.

Early in the days of his administration, usually when enemies of the state try to saber rattle the latest occupant of the Oval office, Trump fell blindly into the open trap set by North Korea by trying to retaliate with nuclear weapons, Kim's test of his ICBM weaponry. Same went with Iran, as he pulled out unilaterally on an uninformed impulse out of multi-party treaty that has been negotiated arduously by a coalition of nations, which would have halted, at best, or restricted, at least, Iran centrifuge development, the precursor to developing a nuclear weapon. The situation mirrors that of North Korea, in the days of President Clinton, which entered into a similar deal with US-UK-Canada trading the suspension of its nuclear program for the lifting of the sanctions and release of some monetary aid, only to see the treaty thrown into the bin once the Neo-Con administration under George W Bush took over. And here it is, a couple of decades later, North Korea grew from being a mere menace in its neighborhood to a full blown nuclear power, trying to upset not just the regional balance but the global order, hobnobbing with other adversaries of US willing to share their nuclear knowledge for a bit of aid (and for some strange reason, fleet of Mercedes Benz-es). International diplomacy is a dance, a waltz is more like it. It needs tact, patience and the right moves, not to mention, years (and decades) of practice. And sadly, Trump, lacking every single one of these traits, made the teetering ones go fully rogue. What was North Korea earlier, is Iran now. The current conflict playing out in the Middle East can be traced back to kicking Iran to the curb, which in turn sicced its proxy war apparatus - Hamas, Hizbullah and the Houthis - on the one country that it believes can hurt US political and oil interests - Israel.


In a gallows humor kind of way, COVID did the humanity a world of good, by limiting what Trump could had done - domestically and globally - in his last 2 years in office, had he not been pre-occupied with the pandemic. Every administration deals with at least one true crisis in its term - be it Cuban Missile Crisis, Civil Rights movement, Vietnam War, Cold War, 9/11, global financial meltdown, COVID etc - that tests the mettle of the administration on the basis of which history judges the merits of character of a leader emerging from the shadows of a politician, who steers the country to safety and stability away from its imbroglios. As a curtain raiser, America has been a party once to someone sitting in the highest office of the country, who could be manipulated easily and thoroughly for ulterior ends, during the 9/11 Crisis. And quite honestly, the country and the world are still feeling the reverberations and repercussions of that global war on terror till date.  An encore happened a couple of terms later with Trump, (with the chief weapon of manipulation being simple flattery) and the world got to witness the mercurial and unpredictable reigns of royalty of the middle ages all over again, this time heading a republic, who almost ended up driving democracy into a ditch.


The challenger:

The choice in this election is quite clear. It is not a Republican vs Democrat or conservative vs liberal. It is Trump vs Not Trump, and the world waits with bated breath.


నవరాత్రి

 తుల



పురుషునికి ప్రసాదించిన శారీరిక శక్తి
పక్షపాతి ప్రకృతి స్త్రీకి ఎందుకో సమకూర్చలేదు
పాపమునకు పుణ్యము కర్మమునకు ఫలము రోగమునకు వైద్యము మున్నగు అన్నిటా
సమతుల్యమును పాటించిన సృష్టి ఈ సమీకరణపై యెందుకో శీతకన్ను వేసె
బహుశ సమూహ జీవ సిద్ధాంతములో మనుగడకు మూలసూత్రములు
ఒకే చోట ఉందరాదన్న సంతులన నియమావళి వలన కాబోలు
ప్రాణమంకురించు పాత్రనొక వైపు పెట్టి
ప్రాకారముగ కండసిరిని దాని చుట్టుగ చేసి
ఒక దాని అవసరము మరొక దానితో తీరునట్టు
నిలిపిన నియతి యత్ భావం తత్ భవతి

బలము బలుపు చూసుకుని జీవ మూలములకే ఎసరు పెడితే
క్షేత్ర సారము స్రుక్కి మొలక మొలవని మరుభూమిగా మారి
మనిషి ఉనికికే ప్రమాదము వచ్చు వైపరీత్యము పుట్టు
అండ నిలవ వలసిన కండే మితులు తెంచుకుని తెగబడితే
కరుణ పొంగిన చోటే కార్పణ్యము రేగి
రక్తము పంచిన స్థానే ఆ రుధిరమునే తాగు దాహార్తి పుట్టు
మనిషి లక్షణములు మృగ్యమై మృగములై వర్తిస్తే
మాతృత్వము చాటై మృత్యువావతరముగ చేటై
పెంచిన మమకారము చోటే నిర్జించు యమకారము పుట్టు
ఈ నవమాసాల ఎరుకే నవరాత్రుల వెనుక యత్ భావం తత్ భక్తి

ఆరోగ్యమును అస్థిరపరుచు రోగకంటకములను
ఎదుర్కొనెడు సామర్థ్యమను శరీరమే సమకూర్చుకొనును
లింగ సమతుల్యమును దెబ్బతీయు దౌష్ట్యమునకు
తిప్పికొట్టెడు సాధనములను సమాజమే అందచేయును
వ్యాఘ్ర లక్షణమైన సహనమే వేళ చూచి విరుచుకుపడును
గడ్డి పోచలనుకున్న అబలమే పేనుకుని బంధములు వేయును
సమిష్టి తత్వముతో రక్తకణముల వలె రోగమంతమొందించును
మంచినెంచు మానవీయములే రక్ష కవచములై నిలుచును
బలముకూ శక్తికీ నడుమగల సన్నని వ్యత్యాసమును
సోదాహరణముగా తెలిపెడీ యత్ భావం తత్ శక్తి

వినాయక చవితి

పర్యావరుణుడు


చిగురించిన చెట్ల చాటున వినిపించెను వాసంతము

విరబూసిన విరుల దారి కదలి వచ్చెను భాద్రపదము

విప్పారిన పురితో వనములే వేదిక చేసుకుని నెమలి

వానకారు వరసలలో జరిపేను జగతి మురిసెడు జతి

పత్ర పుష్పాలతో పూల ఫలలతో నిండు చూలాలిగా ప్రకృతి

ప్రసవించింది తన పూత పంటగా పర్యావరణ పరిరక్షకుడిని


వన్య ప్రాణి ముఖము వచ్చి చేరెను వినాయకుడికి

నవ్యతని సంతరించిపెట్టెను పురాణ కథా గమనానికి

జంతువులను తలకెక్కించుకొను జీవ కారుణ్యమును

మించె పామును పాశముగ చేయు భూత దయయును

మనిషికే చెందందు ప్రపంచమున వనరులన్నీ అని

సమతుల్యమును చూపె మూడు జీవులని నిలిపి ఒక్క రూపుని


మట్టితో చేసిన ప్రతిమ తిరిగి మన్నులో చేరెడు విధము

గరికతో కొలిచిన పిదప తిరిగి గడ్డినే కరిచెడు వైనము

వినాయకుని పూజలో వస్తువుల పునరుపయోగ ప్రతిపాదనము

దేని నించి వచ్చేనో తుదకు దానికే చేరేను అనే సిద్ధాంతము

ప్రకృతి అనే పార్వతి నలుగులో ఉసురు పోసుకున్న నలుసుకు

ప్రతి అంశమందు తల్లి సంరక్షణమే ప్రాధమిక సూత్రమౌను

నవరాత్రి

 బహురూపి


పీఠమెక్కిన పిదపనే లేని కొమ్ములు ఎచ్చట నుండి మొలుస్తాయో

పదవులొచ్చిన వెంటనే పలుకులో బుసలు ఎందుకు వెలువడుతాయో

గద్దెనెక్కిన గర్వముతో విర్రవీగి పాలితులను పీడిస్తే

బలము శాశ్వతము అన్న భావనలో ప్రజలను పాలిస్తే

బక్కచిక్కిన చేతులు పేనుకుని అధికారమును కిందకీడుస్తాయి

స్వల్పమనుకున్న శక్తులు పూనుకుని కార్పణ్యమును కాలరాస్తాయి


మగాడు అనగానే లేని మదము ఎందుకు పొడుచుకుని వస్తుందో

మృగాల మాదిరి ఎందుకు వెంటబడి వేటాడలి అనిపిస్తుందో

మనిషికున్న ఇంగితము మరిచి మహిషమల్లె వర్తిస్తే

పురుషడన్న పొగరుతో పడతులెడ ఉచ్ఛనీచములు మరిస్తే

కొత్త జన్మ ఇచ్చుటలో తన పంచ ప్రాణాలు ప్రోది చేసుకొను స్త్రీ

మృగాళ్ళను మట్టుపెట్టుటకు సైతం సకల శక్తులూ సమీకరించుకుంటుంది


సహనమే శక్తిగా దశకంఠుని దరికి చేరనీయని సీతగా

ప్రతీకారమే బలముగా దుర్యోధనుని మట్టికరిపించిన ద్రౌపదిగా

రాజన్న మగవాడే అన్న పురుషాధిక్యతను ప్రశ్నించిన రుద్రమగా

చంటిబిడ్డను చెంగునకట్టి యుద్ధరంగమున చెలరేగిన ఝాన్సీలక్ష్మీగా

తల్లిగా బిడ్డకై తల్లడిల్లు సబలే సందర్భము వస్తే శక్తిగా రూపు మార్చగలదు

మహిషమల్లే రంకేలేయు మదమును ముకుతాడు వేయు యమునిగ రూపుమాపగలదు


వినాయక చవితి

 స్వయం 


ఏ నవ మాసాల ఊయలూగి ఉప్పతిల్లావని నాడు

ఆ కడుపు చల్లంగ చూడలేదని తల్లడిల్లేవు నేడు?

ఊరేగి వచ్చు మగనికి ఎదురేగ ముస్తాబు ముఖ్యమనుకుని

తప్పటడుగుల తడబడు వేళ వేలిచ్చి నడిపించ తీరుబడే లేదని

చిట్టి చేతులలో చిన్న కర్ర పెట్టి బుడిబుడి అడుగులు వడివడిగ నేర్చుకొమ్మని

అదే అదనుగా వెళ్ళి వాకిలికి కావాలిగ ఉండమని చెప్పిపోయిన

ఆ తల్లి అండ లేదనా, తెగిన తలతో పడి ఉన్న నీవు తలపోసేవు?


ఏ ముద్దు మాటల మురిపెమున ముద్దు మూటల మునిగావని నాడు

ఆ బోసి నోటితో నీలకంఠుని నెదిరించి బతికి బట్టకట్టేవు నేడు?

తన కన్న పెద్దలను నిలదీయ మర్యాద కాదన్న పాఠములు చెప్ప

తన చిన్ని కండలతో కొండలను ఢీకొనుటలో వివేచనను తెలుప

హిత బోధలను జీవిత సత్యాలను కూడ కూర్చొనపెట్టుకుని నేర్పించ

లోక రీతులను లౌక్య వర్తననను అనుభవ ప్రమాణముగా ఎరిగింప

ఏ తండ్రి నీకు తెలిపాడనా, తెగిన తలలో తెగని ఆలోచనలతో సతమతమయ్యేవు?


దేవుడన్న మాటే కాని దైవికము నీకు దోచిపెట్టినది కాదు

వరపుత్రుడన్న ఊసే కాని పదవులు నీకు వారసత్వముగ రాలేదు

తల్లిదండ్రులు ఉద్దండులే కాని వారి తేజము నీకు వచ్చు తలరాత లేదు


బతుకు వేటలో నీ గమనము ఒంటరే గమ్యము ఒంటిదే

బతుకు బాటలో నీ నడక చిట్టిదే నీ నడత గట్టిదే

బతుకు పాటలో నీ రాగము అతిశయమే నీ రవము అనితరమే

పుస్తక సమీక్ష : The Making of the Atomic Bomb




 రాతి గుహపు మనిషి నాటి నుండి, అతని పరిణామ దశలో, ఉన్న స్థానం నుండి అంచెలంచలుగా కాకుండా ఎన్నో అంగలు ఒక్క ఉదుటునే వేసిన సందర్భాలు వేళ్ళ మీద పెట్టవచ్చు. అలా జరిగిన ప్రతీసారీ లోకం ఒక్కసారిగా ఉలిక్కిపడి జరుగుతున్న/జరుగుబోతున్న మార్పుని చివరి నిముషం వరకు ఆపడానికి ప్రయత్నించి విఫలమై, ఇక గతిలేక ఆ మార్పుని అలవాటు చేసుకోని చివరికి దానితో సహజీవనం చేయడం రివాజైపోయింది. రెండు రాళ్ళ రాపిడి నుండి నిప్పు పుట్టించడం, డైనమైట్ యొక్క సృష్టి, ఇక చివరగా అణుబాంబు - మనిషి చరిత్రలో కాస్త సాత్వికమైన, కానీ అంతే ముఖ్యమైన చక్రం, అచ్చు యంత్రాలను పక్కన పెడితే, ఈ మూడు సృజనలూ నిప్పుకి సంబంధించినవే, వినాశనానికి దోహద పడేవే, మనిషి యొక్క గతిని సమూలనంగా మార్చేసినవే. నిప్పును కనుక్కున్న మొదటి మనిషిని అప్పటి గుంపు కొంత ఆసక్తితోనూ, అంతే భయంతోనూ చూసి ఉంటుంది. ఆ నిప్పుతో అతను చీకటిని తద్వారా భయాన్ని జయించడం, తిండిని రుచికరంగా ఆరోగ్యకరంగా తీర్చిదిద్దుకోవడమే కాకుండా, నిప్పుతో శత్రువులను - హాని తలపట్టే మృగాలు, తోటి మానవ సమూహాలు - మట్టుపెట్టవచ్చు అని ఎప్పుడు తెలుసుకున్నాడో, మానవ రక్షణ వ్యవస్థలో అత్యంత శక్తిమంతమైన భయంకరమైన తొలి ఆయుధం అతని తోడయ్యింది. ఇక అక్కడి నించి నిప్పుతో జరిపిన రకరకాల ప్రయోగాలలో ముందు ఆవిరి శక్తిని, తరువాత మందుగుండును, ముఖ్యంగా మానవ నాగరికత చరితలో అత్యంత కీలకమైన డైనమైట్ వెలువడ్డాయి. అప్పటి వరకూ రక్షణ రంగంలో కానీ, కుటుంబ సంరక్షణ రంగంలో కానీ, పరిమితులతో కూడిన పనిముట్టుగానే ఉన్న నిప్పు డైనమైట్ ఆవిర్భావంతో విధ్వంస రచనలో ఒక కీలక అస్త్రంగా రూపుదిద్దుకుంది. తుపాకీతో, మందుగుండుతో మితంగానే మట్టుబెట్టగల నిప్పు డైనమైట్ తో పదుల వందల సంఖ్యలో ప్రాణలను పొట్టనబెట్టుకునే వరకూ ఎదిగింది. అదే నిప్పు చురకను పరమాణువుల స్థాయికి దింపగలిగితే... ఆ శక్తిని ఆవిష్కరించే క్రమంలో మనిషి నడిచిన తప్పటడుగుల తడబాటు అడుగుల బాటే The Making of the Atomic Bomb


శాస్త్రం:


ఊహ తెలిసిన నాటి నుండి గగనానికి దృష్టి సారించి, దాని విస్త్రుతికి అబ్బురపడి, వియన్మండలి యొక్క మర్మాలను ఛేదించాలనుకున్న మనిషికి, అంతరంగాన్ని తరచి చూసుకుని అంతే విభ్రమ కొలిపే విషయాలు సూక్ష్మ స్థాయిలో కూడా నిగూఢంగా ఉన్నాయి అని తెలుసుకోవడానికి శతాబ్దాలు పట్టింది. 19వ శతాబ్దం వస్తే కాని విశ్వం మొత్తం అణువు ఆధరితం అన్న ప్రాధమిక సూత్రం గుర్తించలేకపోయాడు మనిషి, అక్కడి నుండి రకరకాల వ్యక్తులు రకరకాల ప్రతిపాదనల ద్వారా అణువు ఒక గోళం రూపంలో వస్తు సాంద్రతని నిర్ధారిస్తుంది అన్న సూత్రం వ్యాప్తిలోకి వచ్చింది. 19వ శతాబ్దం చివర్లో అణు పితామహుడు అని చెప్పదగ రూథర్ ఫోర్డ్ రంగప్రవేశం జరుగుతుంది. న్యూజీలండ్ దేశం నుండి ఇంగ్లండ్ దేశానికి వలస వచ్చి కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయంలో భౌతిక శాస్త్ర ప్రయోగశాలలో, తన శిష్య గణంతో చేసిన చర్చలు, వాదోపవాదాలు, పరీక్షలు, ప్రయోగాలు, శోధనల కారణంగా గోళాకరంలో ఉన్న అణువే మౌలికమైన కణం కాదనీ, దాని లోపల, మధ్యన పరమాణువు అన్నది మరొకటి ఉన్నదని కనుకున్న కణ విఙ్ఞాన ఖని రూథర్ ఫోర్డ్. ఆ సమయంలో యూరప్ ఖండం సకల శాస్త్రాలకూ, కళలకూ కాణాచిగా వర్ధిల్లేది. ఒక దేశంలో ప్రతిపాదనలు మరోక దేశంలో శాస్త్రఙ్ఞులకు వివిధ శాస్త్ర ముద్రణల ద్వారా తెలియడం, వారు వెంటనే తెలిసిన విషయాన్ని తమ ప్రయోగాల ద్వరా నిరూపించడమో, ఆక్షేపించడమో చేయడం, ఇంతలో ప్రయోగాలకు మూలమైన ప్రతిపాదనల ఆధారంతో మరోక దేశంలో మరొక శాస్త్రఙ్ఞుల గుంపు తమ ప్రయోగశాలలో మరో కొత్త విషయాన్ని కనుక్కోవడం, పంచుకోవడం... ఈ విధంగా మొత్తం యూరోప్ ఖండం శాస్త్ర విఙ్ఞానానికి తేనెతుట్టెలా విలసిల్లింది. వచ్చే మకరందం ఎక్కడిదైనా మాధుర్యం మాత్రం ప్రపంచానికి పంచబడినది. రూదర్ఫోర్డ్ అనేకానేక శిష్య బృందంలో, మన కధకు మూల పురుషుడు అయిన డెన్మార్క్ దేశానికి చెందిన నీల్స్ బోర్ 20వ శతాబ్దపు తొలి దశకాల్లో ప్రత్యక్షమవుతాడు. దృగ్గోచరమైన భౌతిక శాస్త్రానికి మూల పురుషుడు ఐసాక్ న్యూటన్ అనుకుంటే అగోచరమైన అణు శాస్త్రానికి ఆది గురువు నీల్స్ బోర్. ఏ విధంగా విశ్వంలో గురుత్వాకర్షణ శక్తి అన్నీ మూలలకూ ప్రబలి సకలు వస్తు సమితిని కట్టడిలో ఉంచుతుంది అని న్యూటన్ గణీత శాస్త్రాధరితంగా నిరూపించాడో, అదే విధంగా అణు ప్రపంచంలో వివిధ పరమాణు కణాలు ఒక శక్తి బద్ధంగా అణు కేంద్రం చుట్టూ కక్ష్యల్లో తిరగడమో, లేదా ఆ కేంద్రంలో స్థబ్దంగా ఉండడమో జరుగుతుందని, ఏ కారణం చేత అయినా పరమాణువు కణం (మరొక పరమాణు కణంతో ఢీ కొని) అణువు నుండి విడివడాల్సి వస్తే, ఆ విడుదల ఒక శక్తిని బహిర్గతం చేస్తుందని, అణు బాంబుకు అంకురార్పణ జరిపే తారక మంత్రాన్ని కనుక్కున్నాడు, నిరూపించాడు.


యుద్ధం:


రసాయన శాస్త్రంలో ఉత్ప్రేరకం యొక్క ఉపయోగం, జరగాల్సిన పనిని త్వరితగతం చేయడమే. ఉత్ప్రేరకం తనంతట తానుగా ఏమీ చేయలేదు, కానీ రెండు పదార్ధాల సంయోజన సమయంలో ఉత్ప్రేరకం జతకూడితే, జరిగే రసాయనిక ప్రతిక్రియ వేగం రెండింతలు మూడింతలు వేగవంతం అవుతుంది. మనిషి సాంకేతిక విప్లవాత్మక దశల్లో, యుద్ధం ఎప్పుడూ ఒక ఉత్ప్రేరకంలా వ్యవహరించింది. అభివృద్ధి కంటే భయం తనని ఎన్నో రెట్లు వేగంగా  గమ్యం వైపు పరుగులు పెట్టేలా చేసింది. ఆంగ్లంలో దీనినే Irony అంటారు. ఏ యూదులను సమూలంగా మట్టుపెట్టాలని హిట్లర్ రెండో ప్రపంచ యుద్ధంలో తలపోసాడో, యూరోప్ లోని ఆ యూదు శాస్త్రవేత్తలే యాధృచికంగా సమిష్టియై అణుబాంబు తయారీలో కీలక పాత్రలు పోషించి అదే ప్రపంచ యుద్ధ పరిసమాప్తికి కారణభూతులయ్యారు. అణు విచ్ఛతి ద్వారా శక్తి వెలువడుతుందని కనుక్కున్న దగ్గర నుండి జనావాసం మీద మొదటి/చివరి అణ్వాస్త్ర ప్రయోగం జరిగినప్పటి మధ్య కాలం కేవలం రెండు దశాబ్దాలు. 1930వ కాలం మధ్య యూరప్ లో శాస్త్ర విఙ్ఞానం ఎంత వేగంతో అభివృద్ధి చెందిందో, ఒక అనామక పార్టీ నేత నుండి జర్మన్ నియంతగా హిట్లర్ ఎదుగుదల కూడా అంతే వేగంతో జరిగింది. ఈ కాలంలో అణు శక్తే తమ జాతికి ముక్తి అని భావించి అణు బాంబు ఆలోచనను మొట్టమొదటి సారి ప్రతిపాదించినది హంగరీ యూదు శాస్త్రవేత్త లియో సీలార్డ్. అనుకున్నదే తడవుగా వివిధ దేశాలలోని - ఇంగ్లండ్, ఆస్ట్రియా, ఫ్రాన్స్, ఇటలీ, నార్వే మరియూ అమెరికా - తోటి శాస్త్రవేత్తలను కూడగట్టి, అమెరికన్ ప్రభుత్వానికి విఙ్ఞాపనలు అందచేశాడు. ఈ సమయంలో హిట్లర్ తూర్పు దిశగా ఉన్న ఒక్కో దేశాన్ని ఆక్రమిస్తూ, ఆయా దేశాల్లో ఉన్న యూదులను తమ సమాజాల నుండి వెలివేస్తూ, ముఖ్యంగా ప్రభుత్వ, రక్షణ, విద్య, పరిశోధన రంగాలలోని వారిని తమ పదవుల నుండి తప్పించడమే కాక బంధించే ప్రయాత్నాలు చేస్తూ ఉండడంతో, పేరెన్నిక కల - ఐన్ స్టీన్, ఫెర్మి (ఇటలీ), ఓట్టో హాన్,రబీ, టెల్లర్ మొ|| - వారందరూ ప్రాణాలరిచేత పెట్టుకుని మొదట ఇంగ్లండుకూ తరువాత అమెరికా వైపూ పలాయన మంత్రం చదివారు. జర్మన్ దేశంలో ఉండిపోయిన శ్వేత జాతి శాస్త్రవేత్తలు - హైసెన్ బర్గ్ వంటి వారు - హిట్లర్ నాజీ సిద్ధాంతాన్ని ఆమోదించకపోయినా, శాస్త్రానికి రాజకీయంతో పని లేదనుకుని జర్మనీలోనే ఉండి అణు సందంధిత కార్యకలాపాల మీద తమ దృష్టి పెట్టారు. ఆ విధంగా రెండో ప్రంపంచ యుద్ధ మేఘాలు యూరోప్, ఆసియాలో పూర్తి స్థాయిలో అలముకునే నాటికి, ఏ గూటి పక్షులు ఆ గూటిలో స్థిరంగా చేరి యుద్ధం ఆపాలంటే అణ్వాయుధం ఒకటే దారి అని నిశ్చయించుకుని, తమకు తెలిసిన అణు శాస్త్రం ద్వారా తొలి అణు అస్త్రం తయారు చేయడంలో తలమునకలయినాయి. శాస్త్రం అస్త్రం వైపు, విచ్ఛిన్నం విధ్వంశం వైపు పడిన తొలి అడుగులు అవే.


అస్త్రం:


ఆయుధంగా అణువును మలచవచ్చు అని తెలుసుకొన్నాక, ఆ పనిని తలపెట్టగల తలకెత్తుకోగల సామర్ధ్యం కలిగిన ఏకైక దేశం, అప్పటి కాలంలో, అమెరికా ఒక్కటే. విచిత్రమైన విషయం, ఈ నిర్ణయం తీసుకునే నాటికి ఆ దేశం అసలు ప్రపంచ యుద్ధంలోనే పాల్గొనక పోవడం. ఒక వైపు యురోప్లో జర్మనీ, మరొక వైపు ప్రాచ్య ఆసియాలో జపాన్ దుందుండుకుతనంతో రణభేరులు మోగించుకుంటూ యుద్ధోన్మాదంతో ముందుకు నడిచినాయే తప్ప, 1939వ సంవత్సరంలో హిట్లర్ పోలండ్లోకి దూసుకువెళ్ళే నాటికి కూడా అమెరికా తో పాటు తత్తిమా ప్రపంచ దేశాలు ఇంకా శాంతి మంత్రం పఠిస్తూనే కూర్చున్నాయి. యుద్ధం మొదలయ్యా కూడా అమెరికా మిత్ర దేశాలకి మాట సాయం, వస్తు చేయూత మాత్రమే అందిస్తూ గట్టు మీదే ఉండిపోయింది. ఒక విధంగా ఇది అణుబాంబు పరిశోధన పాలిట వరమయ్యింది. తఠస్ఠ వైఖరి ముసుగులో అమెరికన్ రక్షణ వ్యవస్థ, అమెరికన్ పారిశ్రామిక వ్యవస్థ, వలస వచ్చిన శాస్త్రవేత్తల సమూహం, న్యు మెక్సీకో రాష్త్రంలో లోస్ ఆలమోస్ ప్రాంతంలో అణు బాంబు పధకానికి శ్రీకారం చుట్టింది. ముందు కావాల్సినది ముడి సరుకు - రేడియోధార్మిక ఉరేనియం. ప్రకృతిలో ధాతువులు ఎన్ని ఉన్నా ఉరేనియంకి ఉన్న రేడియోధార్మికత మరో ధాతువులో అంత కనపడకపోవడం, ఉరేనియంని విచ్చిన్నం చేస్తే వచ్చే శక్తి తగినంత ఉండడంతో, అరుదుగా లభ్యమయ్యే దీని కోసం ప్రపంచం మొత్తం జల్లెడ పట్టి, ఆఫ్రిక ఖండంలో బెల్గియం దేశాధీనం లో ఉన్న కాంగో దేశం గనుల నుండి అత్యంత గోప్యంగా టన్నుల కొద్దీ ఉరేనియం తరలించడం, తెచ్చిన ముడి సరుకుని దేశంలో మూడు చోట్ల ఎంతో వ్యస ప్రయాసలతో, డబ్బు, మేధ, శ్రామిక పెట్టుబళ్ళతో ఏర్పాటు చేయబడిన ప్రాంతాలలో - టెన్నెసీ రాష్ట్రంలో (ఓక్ రిడ్జ్ ప్రాంతంలో), వాషింగ్టన్ రాష్ట్రంలో - శుద్ధిశాలలో ముడి ఉరేనియం నుండి రేదియోధార్మిక స్థాయికి తెచ్చి, జాగ్రత్తగా ఆ తుది సరుకును లోస్ ఆలమోస్ కి తరలించి శాస్త్రవేత్తల చేతిలో పెట్టడం అనేది, చెప్పుకోవడానికి మూడు ముక్కలలో, రాయాడానికి నాలుగు పంక్తులలో అయినా, అది రెండేళ్ళ కఠిన కఠోర దీక్ష. ఒక వైపు సైన్స్ కట్టే తలబొప్పికట్లు, ఇంకొక వైపు నిర్వాహణా తలనొప్పులు, అలకలూ, అభిప్రాయ/సైద్ధాంతిక/తాత్విక భేదాలు, ఒక అడుగు ముందు వెళ్ళిన ప్రతిసారీ అది తప్పు దారి అని తెలుసుకుని మూడు అడుగుల వెనకబాటు - ఈ సమన్వయం అంతా తొలి ఆలోచన చేసిన శాస్త్రవేత్తలు కాకుండా, అమెరికన్ రక్షణ వ్యవస్త చేతులు మీదుగా జరగడం, అక్కడ మళ్ళీ ఫలితం కోసం పాటు పడే మిలిటరీ కార్యదక్షత ఒక వైపు, పద్ధతుల వెంట పరుగుతీసే  శాస్త్రవేత్తల ప్రాకులాట ఒక వైపు, ఈ సంఘర్షణలూ, అవరోధాలూ, ఆటంకాలూ... ఇవన్నీ దాటుకుని ఎట్టకేలకు రెండు బిల్లియన్ డాలర్లు, మూడు యేళ్ళు, లెక్కకు రాని శ్రామిక, పారిశ్రామిక, మేధో మధానాల అనంతరం, జులై 1945 లో మనిషి కృషి ఫలితం - ఆధునిక భస్మాసుర హస్తం, అణు బాంబు, ఆవిర్భావం.


అనుసంధానం నుండి అణు సంధానము వరకు


ఎవరి కోసం బాబ్ము ఉద్దేశ్శింపబడిందో, ఎవరి పాలన అంతమొందించడానికి విశ్వ శాస్త్రవేత్తలూ ఒక్క తాటి పైకి వచ్చి నిద్రాహారాలూ మాని రేయింబవళ్ళూ కష్టపడ్డారో, ఆ హిట్లర్, అణ్వాస్త్ర పరీక్షకు ముందే బెర్లిన్ లో ఒక నేల మాళిగలో చుట్టుముట్టిన రష్యన్ సైన్యానికి చేజిక్కకూడదని పిరికి బాటను పట్టి ప్రాణ త్యాగం చేసుకుంటాడు. మరి ఎక్కు పెట్టిన బాణం మాటో? పరీక్ష సఫలం అయ్యేనాటికి బాంబు వ్యవహారాలు శాస్త్రవేత్తల పరిధి, రక్షణ వ్యవస్థను దాటి పాలకుల, నాయకుల చేతుల్లోకి వెళ్ళిపోయింది. ఇంక బరిలో మిగిలి ఉన్న ఒక్క దేశం జపాన్. అణు శక్తిని ప్రత్యక్షంగా చూసిన శాస్త్ర సమాజానికి ఆశ్చర్యంగా, సహజంగా, దాని ప్రయోగం మీద వ్యతిరేకత మొదలయ్యింది. ఈ అయుధం ఒక నిరోధక/నివారక సాధనంలానే వాడాలి కానీ, నరమేధ కోసం, అందునా యుద్ధంతో ప్రత్యక్ష సంబంధం లేని పౌర సమాజం మీద, అసలే వాడకూడదని అధికార వర్గాలకు తలనొప్పి కలిగించే స్థాయికి అర్జీలు మొదలు పెట్టింది. పాలకుల ఆలోచనా సరళే వేరు. అడవులలో కార్చిచ్చుని ప్రబలకుండా నివారించడానికి, దాని చుట్టూ ఉండే ప్రదేశాన్ని ముందే తగలేసి ఆ మంట పాకడానికి దారి లేకుండా చేయాలి అనేది వారి యుద్ధతంత్రం. పరిశోధన కాలంలోనే జపాన్లో 12 నగరాల పట్టికను తయారు చేసి, చివరి దశలో వచ్చేసరికి 12 కాస్తా 5 చేసి, ఆఖరి నిముషం లో 5 3 అయ్యి, ఇక కట్టకడపటి క్షణంలో క్యోటో నగరాన్ని తీసేసి నాగసాకిని చేర్చడం, పాలితుల తలరాతలు ప్రభువు చేతుల్లో ఎలా (ఏ)మార్చబడతాయో చెప్పడానికి ఒక చిన్న ఉదాహరణ. యూరోప్ లో యుద్ధం ముగిసినా, జపాన్ వాయుసేన 1941 లో హవాయి రాష్ట్రం పెర్ల్ హార్బర్ తీరాన పొట్టన పెట్టుకున్న వేల మంది సైనుకుల ప్రాణాలకు తగిన ప్రతీకారం జరగలేదు అన్నది, విజయపుటంచులలో నిలిచిన అమెరికా మర్చిపోలేదు. భూమిలో కూరుకుపోయిన చక్రాన్ని వెలికి తీసే నిస్సహాయుడైన కర్ణుడి మీద అస్త్ర సంధానం చేసిన నిర్దయుడైన అర్జునుడిలా, అగస్ట్ 6న హిరోషిమా మీదా, మూడు రోజుల తరువాత 9న నాగసాకి మీద మృత్యువు ఆకాశం నుండి నిప్పుల వర్షం కురిపించింది. క్షణానికి లక్షో వంతులో రెండు మైళ్ళ పరిధిలో ఒక్క సారిగా తాపం 400 డిగ్రీలకు వేడెక్కడం మనిషి శరీరం మీద ఎలాంటి ప్రభావం చూపించగలదో, ఆ రెండు మైళ్ళ ఆవల, రేడియో ధార్మికతతో వెలువడిన న్యూట్రన్ కణాల వెల్లువలో, శరీరం బయట చిన్న గాటన్నా లేకుండానే, లోపలి అవయవాలు ఎలా దహించుకుని పోయాయో, ఆ అణ్వాస్త్ర దాడికి అప్పుడు చనిపోయిన లక్ష మందే కాక, కొన్ని తరాల వరకూ వాటి పరిణామాలు ఎంత తీవ్రంగా ఉన్నాయో, ఆ తరువాతి కాలంలో మిగతా దేశాలు ఆత్మ రక్షణ పేరిట అణ్వాస్త్ర సంపత్తిని ఎలా పెంచుకున్నాయో, ఒక మీట మాటున ప్రపంచం క్షణ కాలంలో పూర్తిగా ఎలా భస్మీపటలం కాగలదో, ఇవన్నీ గమనిస్తే, ప్రకృతి అందించేది పరికరాలు మాత్రమే, ఆయుధం గా మలుచుకుంటుందో అభివృద్ధికై వాడుకుంటుందో, అది మానవాళి చేతుల్లోనే ఉంది (భస్మాసుర హస్తమా - ఆపన్న హస్తమా) అనిపించక మానదు!


గణితం మొదలుకొని భౌతిక శస్త్రం, రసాయనంతో సమ్మిళితమయి, ఆ మిశ్రమం మనస్తత్వ శాస్త్రంతో రంగరింపబడి, కనుమ రక్షణ, రాజకీయ రంగాల ప్రభావంతో విస్ఫోపటక శక్తిగా నరహంతక ఆయుధంగా ఎలా పరిణమించిందో తెలిపే హెచ్చరిక-ధే  The Making of the Atomic Bomb

శ్రీరామ నవమి

 సంయోగం


రామాయణమును రక్తి కట్టించు క్షణమది
నరుడు వానరునితో జతకట్టు నిముషమది
విలువైనది కనపడక వెతుకుతున్న నరునికి
వేడకుండని వరము ఎదురుపడిన అబ్బురమది
చీకాకు చింతలతో విసిగి వేసారిన మదికి
అరాటమును తీర్చి ఊరటను ఇచ్చిన సమయమది
ఇల్లాలి అనురాగము తమ్ముళ్ళ ఆప్యాయతలే తెలిసిన మనసుకి
తొలిసారి స్నేహ మాధుర్యమును చవిచూపించిన తరుణమది
చెప్పకుండా వైకుంఠమును వీడి భువికి చేరిన హరిని
వెతుక్కుంటూ వచ్చి వెతికి పట్టుకున్న హరుని పంతమిది

మునుపు ఎన్నడూ కలవక పోయినా
మునుపు ఎన్నడో కలిసినట్టున్న భ్రాంతి
పోల్చుకోను ఆధారాలు లేకపోయినా
పోలికలో ఏదో మెరిసినట్టున కాంతి
జన్మతహా జాతుల భిన్నత్వమున్నా
ఆత్మలెన్నడో ఏకీకృతమైన ఆర్తి
వేష భూషలలో తేడాలు కన్నా
అంతర్వాహినిగా ఉన్న హరిహరుల అస్తి
ఎదురు పడిన మరు నిముషము
ఇరువురకూ ఏదో దక్కినట్టున్న ఆస్తి

ధనుర్బాణలు ధరియించిన తాపసికులు వీరులా? విరాగులా?
రాచ బాట వదలిన రాచరికులు యోగులా? వియోగులా?
విషణ్ణ వదనాల వర్తించు వీరలు చరులా? చారులా?

తమ్ముని నోటి వెంట అన్న గారి కీర్తి భాసిల్లెను
మంత్రి పలుకు వెంట రాజు గారి ప్రభ రాజిల్లెను
మాటల వెంబడి ఇరువురి అనుమానాలు సమసెను
బాటల వెంబడి ఇరువురి లక్ష్యాలు కలిసెను

వీరత్వమును చూప కొనగోటి వేలు వీలాయెను
స్నేహత్వమును చూప చక్కని నోటి మాట చాలాయెను